historia zespołu wawele

Jan Wojdak, zanim rozpoczął działalność w zespole Wawele, jako młody chłopak śpiewał kilka lat w chórze chłopięcym Filharmonii Krakowskiej, a w szkole muzycznej uczył się grać na fortepianie i na gitarze. Był też założycielem takich formacji wokalno-instrumentalnych jak: „Duchy”, „Wawelskie Smoki” i „Górale”. Później przyszedł zespół „Mini Max”, z którym występował w Teatrze Starym w Krakowie, odtwarzając muzykę Zygmunta Koniecznego w spektaklu „Biesy” Dostojewskiego, w reżyserii Andrzeja Wajdy. Z tą sztuką przez trzy lata Jan Wojdak jeździł po Polsce i świecie.

W 1972 roku, mistrz melodyki stanął na czele zespołu WAWELE, dokonując pierwszych profesjonalnych nagrań dla pierwszego i trzeciego programu Polskiego Radia. W tych historycznych sesjach zarejestrowano piosenki, które skomponował Jan Wojdak: „Mleczarz” (sł. Tadeusz Śliwiak),  „Kup mi księżyc” (sł. Tadeusz Śliwiak), „Ballada o trzech kotach” (sł. Ewa Lipska), „Nie odchodźcie gitarzyści” (sł. Tadeusz Śliwiak). Piosenki trafiły na listę przebojów Studia Rytm Polskiego Radia, którą prowadzili wtedy Andrzej Turski i Witold Pograniczny.

W tym czasie zespół Wawele obok Jana Wojdaka współtworzyli muzycy: Janusz Wroński, Jerzy Fasiński, Marek Kulisiewicz, Stanisław Mozdyniewicz oraz później ok. 1974 roku Kazimierz Skowron, Adam Moszumański, Ryszard Idzi.

Po tych nagraniach talent kompozytorski Jana Wojdaka dostrzegły także inne rozgłośnie radiowe, telewizja, wykonawcy polscy i zagraniczni. Dość powiedzieć, że przeboje lidera WAWELI znalazły się w repertuarze m.in. takich wykonawców, jak z Czechosłowacji: Jana Kocianova, Jiri Korn oraz nasze rodzime gwiazdy: Jerzy Połomski, Krystyna Giżowska, Andrzej Dąbrowski, Halina Frąckowiak, Irena Jarocka, Toni Keczer, Sławek Wierzcholski, Mirek Breguła.

W 1974 roku twórca telewizyjnych „Spotkań z balladą” Michał Bobrowski, zrealizował 32-minutowy film muzyczny pt.: „Wawele śpiewają”. Zarejestrowano 10 piosenek m.in.: „Mleczarz”, „Dobry wieczór jak się masz Krakowie”, „Polski Fiat”. Wszystkie utwory pokazywały Stary Kraków i jego okolice.

Wawele to jedyny polski zespół, którego kierownikiem literackim była bardzo już wtedy znana Ewa Lipska.  Kompozycje Jana Wojdaka opatrzone były więc pięknymi tekstami wybitnych polskich poetów: Elżbiety Zechenter- Spławińskiej, Tadeusza Śliwiaka, Mareka Dutkiewicza, Beaty Szymańskiej czy samej Ewy Lipskiej.

Liczne grono fanów zespołu WAWELE zapewne dobrze pamięta lata 1978-1980. Wówczas to Jan Wojdak ze swoją grupą przewodził plebiscytom przebojów „Lata z Radiem”. Zdystansował innych wykonawców piosenkami „Biały Latawiec”, „Nie szkoda róż”, „Zostań z nami melodio”, „Alalija”. Utwory Waweli wygrywały również w plebiscytach „Interstudia” ośmiu europejskich stolic. Śpiewane były na festiwalach w Sopocie, Opolu, Kołobrzegu i Dreźnie. Doczekały się dwóch ponad dwudziestominutowych filmów telewizyjnych w reżyserii Grzegorza Dubowskiego, które dokumentowały artystyczny dorobek WAWELI. Pierwszy , zatytułowany „Zostań z nami melodio”, miał premierę w 1979 roku. Został zrealizowany w Krakowie, Koszęcinie i Tyńcu z udziałem grupy tanecznej zespołu „Śląsk”.

Premiera drugiego filmu Grzegorza Dubowskiego „Na strunach gitary”, kręconego w malowniczych plenerach Krakowa, Tarnowa, Zalipia, Ciężkowic, zbiega się w czasie z innym ważnym wydarzeniem muzycznym w naszym kraju. „Miłosny zawrót głowy” Jana Wojdaka zdobywa tytuł „Teledysku roku 1987”. Honorowane były również inne hity krakowskiego kompozytora i wykonawcy „Dom, który czeka” (prestiżowa nagroda Krajowego Festiwalu Piosenki Polskiej
w Opolu), „Biały latawiec”, „Nie szkoda róż”, „Zostań z nami melodio”. Każdy przyzna, że piosenki te wytrzymały próbę czasu i dziś, na jakże innym rynku muzycznym, nie boją się konkurencji. Mało tego są grane dosłownie w całej Polsce i na wielu regionalnych przeglądach muzycznych i festiwalowych. Są nawet takie miejscowości, gdzie organizuje się specjalne festiwale tego krakowskiego zespołu, a na nich dzieci i młodzież śpiewają ponadczasowe przeboje skomponowane właśnie przez Jana Wojdaka.

Wawele to jeden z pierwszych polskich zespołów, którego piosenki zostały wydane na płycie kompaktowej. Historyczny krążek wydała firma MANO
(MN nr 103) w 1988 roku.

WAWELE zajmują też poczesne miejsce w specjalistycznych wydawnictwach książkowych, encyklopediach muzycznych i leksykonach.

Bogdan M. Jankowski uwiecznił ten nietuzinkowy zespół w książce „O muzyce rozrywkowej”, Ryszard Wolański w „Leksykonie Polskiej Muzyki Rozrywkowej”, Jan Kadecki, Janusz Sadłowski, Marek Ćwikła i Wojciech Zając w „Encyklopedii Polskiej Muzyki Rockowej”.

W 2002 roku POMATON EMI wydał płytę CD z serii „Złota kolekcja” prezentując na niej część dorobku zespołu. Złota kolekcja to wyjątkowe albumy ze specjalnie wyselekcjonowaną najlepszą polską muzyką, prezentującą wyłącznie największe przeboje i najlepsze piosenki.

POLSKIE RADIO S.A. wraz z firmą Universal Music Polska SA wydali płytę serii „Niepokonani” z pozostałą częścią znanych i lubianych piosenek WAWELI.

Ponadto w 2002 roku Jan Wojdak i Wawele otrzymał kilka nagród:

Rada Miasta Krakowa przyznała prestiżowy Medal Kraków 2000 Zespołowi za dotychczasową działalność twórczą i koncertową oraz za osiągnięcia w dziedzinie kultury.

Jan Wojdak za działalność charytatywną i koncertową na rzecz dzieci a także twórczość im poświęconą, decyzją Międzynarodowej Kapituły Orderu Uśmiechu w dniu 13.09.2002 roku został Kawalerem Orderu Uśmiechu.

Decyzją Prezydenta RP Jan Wojdak uhonorowany został Złotym Krzyżem Zasługi, a odznaczenie to wręczono na specjalnej uroczystości w Pałacu Prezydenckim.

W 2002 roku Zespół wydał nową autorską płytę „Wawele & Przyjaciele”
z udziałem gwiazd polskiej piosenki. Wraz z Janem Wojdakiem i Zespołem WAWELE na płycie zaśpiewali: Irena Jarocka, Halina Frąckowiak, Krystyna Giżowska, Mirosław Breguła (Universe), Jacek Dewódzki (Dżem), Sławek Wierzcholski (Nocna Zmiana Bluesa).

Prezentacja ww. płyty pt. „Miłość jak pochodnia” odbyła się na konferencji prasowej w Warszawie z udziałem dziennikarzy prasy, radia i telewizji reprezentujących grono autorytetów zajmujących się muzyką. Udział wzięli również znani twórcy i wykonawcy śpiewający na płycie.

Efektem ich udziału były liczne publikacje i recenzje, które wysoko oceniły wartość kompozytorską i wykonawczą zaprezentowanych piosenek, uznając płytę za najlepszą wydaną w ostatnich latach w Polsce.

Film telewizyjny Leszka Bonara pt. „30 lat Waweli” nakręcony dla TVP1 i przez nią wyemitowany w dniu 23 lipca 2002r był podsumowaniem i jednocześnie promocją nowej twórczości zespołu „WAWELE”.

W 2005 roku Zespół wydał kolejną płytę pt.: „Żółte plaże”, na której znalazły się 3 nowości „Gienio z Krynicy” (sł. Jacek Lubart – Krzysica), „Białe jachty” (sł. Elżbieta Zechenter – Spławińska), „Każdy jest mądry” (sł. Bogusław Nowicki) oraz 8 największych przebojów nagranych na nowo w towarzystwie kwartetu smyczkowego Ma Non Troppo. Są wśród nich m.in.: „Żółte plaże”, „Biały latawiec”, „Mleczarz”, „Zostań z nami melodio”.

W 2008 roku Zespół Wawele obchodził Jubileusz 35-lecia. Firma A.A. MTJ z Warszawy z tej okazji wydała box pt.: „Zostań z nami melodio” a w nim 5 CD, na których znalazło się 100 wybranych piosenek z całego okresu działalności + DVD (12 teledysków) oraz książeczka z opisem i historią zespołu.

TVP3 o/Kraków pod redakcją Zbigniewa Liśkiewicza zrealizowała 20-sto minutowy program o zespole przypominając największe przeboje Waweli i prezentując nowe piosenki.

Podczas Koncertu Jubileuszowego, który odbył się 24 listopada 2008 r w Filharmonii Krakowskiej – Jan Wojdak otrzymał od Prezydenta Miasta Krakowa Prof. Jacka Majchrowskiego order „Honoris Gratia” a od Firmy AA MTJ „złotą płytę” za ww. box pt.: „Zostań z nami melodio”.

17 września 2009 zespół Jan Wojdak & Wawele otrzymał od Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Bogdana Zdrojewskiego nagrodę „za działalność na rzecz polskiej kultury muzycznej.

11 marca 2011 r ukazała się nowa płyta zespołu pt.: „Ballady z walizki”  wydana przez firmę  A.A. MTJ z Warszawy.

23.03. 2019 roku Jan Wojdak otrzymał nagrodę ZAiKS-u „za całokształt pracy twórczej dla dzieci” . W tym samym roku 9 maja – Jan Wojdak otrzymał srebrny medal „zasłużony kulturze Gloria Artis”.

Jan Wojdak z zespołem Wawele związany jest ponad 50 lat. Z okazji jubileuszu ukazała się kolejna płyta grupy pt. „Przez życie z piosenką – 50 lat” wydana przez Agencje Kwart Music Polska (KMPCD-035). Zespół zamieścił na niej 10 piosenek, które wyciągnął z muzycznej szuflady i które nigdy i nigdzie nie były wcześniej wydane. Dodał do nich dwa nowe utwory „Morza błękit” oraz „Nowy Rok”,
w nagraniach których wziął udział Jerzy Grunwald.

Przy okazji „złotego jubileuszu” warto przypomnieć, że najdłużej z Janem Wojdakiem w zespole Wawele grają:  Jacek Chruściński – gitara basowa (od marca 1985 roku) oraz Rafał Rzeźnikiewicz – gitara elektryczna i Adam Niedzielin – keyboard (od 1997 roku).
Z zespołem przez te lata nagrywali i koncertowali tacy muzycy jak: Adam Drzewiecki, Bartosz Latus, Artur Malik, Ryszard Pałka, Atma Anur, Marek Olma, Tadeusz Malicki, Paweł Piątek, Janusz Blecharz, Wojciech Włodarczyk. 
W nagraniach poszczególnych piosenek brali też udział: Jarosław Śmietana, Jerzy Pilch, Jerzy Główczewski, Witold Wnuk, Ryszard Krawczuk, Andrzej Minkacz, Maciej Talaga, Tadeusz Leśniak, Wojciech Groborz, Jacek Królik, Piotr Królik, Przemysław Gwoździowski.

Wawele promują swoją jubileuszową płytę na licznych koncertach w całej Polsce. Zespół szczególnie ceni sobie koncerty studyjne, z udziałem publiczności, które odbywają się w radiowych studiach i są bezpośrednio transmitowane  (Radio Katowice SA, Radio Kraków SA). Pierwszy jubileuszowy koncert z udziałem muzycznych przyjaciół zespołu: Krystyny Giżowskiej i Jerzego Grunwalda, odbył się dnia 28 sierpnia 2021 roku w sali teatralnej NCK w Krakowie i  został zarejestrowany dla potrzeb TVP.